Yaprak

• Birinci tür yapraklar, karşılıklı, art arda ve halkalı olarak sıralanır. Bu tür yapraklara zeytin yaprağı, ayçiçeği yaprağı ve zakkum yaprağı örnek olur.
• İkinci tür yapraklar, şerit, yürek ve yuvarlak yapraklardır. Bu tür yapraklara, buğday yaprağı, erik yaprağı ve asma yaprağı örnek olabilir.
• Üçüncü tür yapraklar, iğne, diken ve sülük biçimin de yapraklardır. Çam ağacı yaprağı, kaktüs gibi bitki yaprakları bunlara örnektir.

Görüldüğü üzere kendi aralarında bu tür ayrımlar ile gruplara ayrılmıştır. Yaprakların üzerinde delikler ve gözenekler vardır. Bitkiler de almaları gereken oksijenleri bu gözenekler ve delikler sayesinde alır ve dışarıya karbondioksit olarak geri çıkarır. Su buharı da bu delik ve gözeneklerden çıkar ve bu sayede bitki sıcaklardan korunmuş olur.

Yaprakların bu görevlerinin yanı sıra oksijen, karbondioksit ve güneş ışınları alarak bitkinin besin ihtiyacını karşılar. Yapraklar yan tomurcukların büyüme konisinin yanında bulunan yaprak taslaklarından meydana gelir. Sınırlı bir büyüme gösterdiklerinden ve kısa zamanlı olarak çıktıklarından kısa sürgün olarak da bilinmektedirler. Fotosentezin en çok görüldüğü yer yapraklardır çünkü yapraklar kloroplast bakımından zengindir. Yapraklar yapı olarak üç kısımdan oluşmaktadır; yaprak ayası (Lamina), yaprak sapı (Petiyol) ve yaprak tabanı (Bazis) bölümleridir. Yaprak ayası, yaprağın büyük bir bölümünü teşkil eden yassı yeşil görünüşlü kısmıdır. Bütün yapraklar da bulunur ve özümleme, terleme ve solunum olaylarının en çok olduğu yerdir. Yaprak ayası şekil olarak bütündür ya da parçalara ayrılmış olarak görünebilir. Yaprak ayasını belli bir açıyla gövdeye bağlayan genellikle ince yapılı ve işlevli olan kısım ise yaprak sapıdır. Yaprak sapının içi gövdeden gelen iletim demetleriyle doludur. Yaprak sapı yaprağı taşıyan ve yaprak ayasını ışık alan bölgeye doğru hareket ettiren kısımdır. Her yaprak da farklı uzunlukta bulunmasıyla beraber bazı yapraklarda bulunmamaktadır. Mesela Hanım eli ağacı yaprağının sapı bulunmaz. Yaprak sapını gövde ile birleştiği yerse yaprağın tabanı olarak adlandırılır. Yaprak tabanı yaprakların hareket etmesin de rol oynar ve yaprak sapından daha geniştir. Yaprak için koruyucu bir görevi vardır.

Sapı olmayan yapraklar tabanlarıyla gövdeyi sarar veya gövdeyi delinmiş gibi çevreler ve karşılıklı iki yaprak tabanlarıyla birleşmiş olur. Yaprağın iç kısımları fotosentez olayı için en elverişli yerdir. Çünkü hücrelerin de fazla sayıda kloroplast ve fazla ışık almaktadır. Fotosentez olayında kullanılacak su ve suda erimiş maddeleri alma fotosentez ürünlerini iletim demetlerine ulaştırma bakımından oldukça elverişlidir. İşte yaprağın için bu kadar hava almasına rağmen sonbaharda ağaçlar yapraklarını dökmeye başlarlar. Bu işlem olurken Yaprak dökülmeye başlamadan kısa bir süre önce yaprak sapının dip tarafın da parankima hücrelerinden meydana gelen bir ayrılma tabakası oluşur. Bu ayrılma tabakasının hücreleri dıştan içe doğru çok sayı da bölünerek iletim dokusuna kadar çoğalır ve yuvarlaklaşır. Sonra da orta lamel eriyerek birbirinden ayrılır ve bu olaydan sonra hafif bir rüzgârla bile yaprak dalından düşer. Bu olay sırasında yaprak sarı veya kırmızı bir renk alır ve yaprak dökülmesi bu şekilde olur. Her ağacın yaprağı da dökülmez mesela çam ağacının yaprağı dökülmez.